بارش فکری یا طوفان فکری یک روش برای برانگیختن خلاقیت در یک گروه، یک ساختار یا یک اثر هنری است که برای تولید تعداد زیادی ایده در مورد یک مسأله یا موضوع به کار میرود. بارش فکری یکی از بهترین روشها برای رسیدن به ایده های خلاقانه و خلاقیت در یک موضوع یا مسئله گروهی و حتی موضوعات و مسائل شخصی است. در این روش ابتدا از افراد خواسته میشود به نظرات و اندیشه هایی برسند که حتی ممکن است در ابتدا کمی غیر عاقلانه به نظر آیند . هدف این است که برخی از این ایدهها را بتوان به صورت راه حلهای خلاقانه ارائه داد تا مشکل را حل کرد ، یا به ایدههای بیشتر و جدیدتری رسید . در این شیوه هدف این است که همهی افراد شرکت داشته باشند و برای این کار برای افراد انگیزه ایجاد میشود تا راه های تفکر معمولی خود را کنار بگذارند .
اگر گروه شما از این روش استفاده کند میتوانید از انواع تجارب اعضای گروه بهره بگیرید و در حل مسأله از آن استفاده نمائید. با این کار، ایدههای بسیاری بدست میآید یعنی شما میتوانید راه حل های بهتری برای مسألهای که با آن روبرو هستید بدست آورید این روش به ویژه هنگامی بسیار مفید است که شما بخواهید سنت شکنی کنید و الگوهای تفکر تثبیت شده را تغییر دهید طوری که بتوانید به روشی نو به همه چیز بنگرید .
همچنین روش بارش فکری به شما کمک میکند از اعضای گروه برای راه حلی که در نهایت انتخاب میشود نظر بخواهید (راه حلهایی که آنها خود ارائه داده اند.) دیگر اینکه از آنجا که روش بارش فکری جالب است به اعضای گروه کمک میکند با یکدیگر متحد شوند و در محیطی مثبت و پر ثمر مشکلات را حل کنند .
شیوه ی اولیه برای روش بارش فکری توسط مدیر شرکت تبلیغاتی مادیسون اونیو، « آدکس اسبورن » در دههی ۱۹۵۰ ابداع شد . از آن زمان محققان بسیاری به این تکنیک پرداختند.
مزیت استفاده از روش بارش فکری چیست ؟
حل گروهی مسأله به روش قدیمی با مشکلات بسیار همراه است . افراد گروه که اعتماد به نفس بالایی دارند بر اعضای ضعیفتر گروه مسلط میشوند و اعضایی که اعتماد به نفس پائینی دارند، از بیان آزادانهی ایده هایشان میترسند. برخی نیز برای مطابقت داشتن با نظرات گروه تحت فشار قرار میگیرند و یا به دلیل احترامی که برای افراد برتر و مسئول قائلند، خود را کنار میکشند. به این صورت روش گروهی حل مشکل اغلب بی نتیجه و غیر مؤثر خواهد بود .
در مقابل روش بارش فکری محیطی آزاد فراهم میسازد که در آن همه تشویق میشوند شرکت کنند و نظر بدهند. نظرات متفاوت مورد استقبال قرار میگیرند و بسیاری از مشکلات حل گروهی مسئله رفع خواهد شد. از همهی شرکت کنندهها خواسته میشود به طور کامل و عادلانه نظر دهند و افراد آزادند انواع راهحلهای جدید و خلاقانه را برای مسائلی که با آنها مواجه اند طرح کنند .
روش بارش فکری سرگرمکننده و جالب است و یک راه عالی برای ساختن گروه است.
روش بارش فکری در یک گروه ممکن است برای افراد با خطراتی همراه باشد . پیشنهادات با ارزش ولی عجیب در نگاه اول ممکن است احمقانه به نظر برسند . به همین دلیل لازم است همهی جلسات را به دقت مدیریت کنید طوری که ایدهای از دست نرود و مشکلات معمول در حل مسأله گروهی خلاقیت را نابود نسازد. بنابراین در حین جلسات روش بارش فکری نباید از ایدهها انتقاد شود. شما سعی کنید احتمالات را در نظر بگیرید و فرضیات غلط در مورد محدودیتهای مشکل را از میان بردارید . قضاوتها و آنالیز در این مرحله مانع از ایدهسازی خواهد شد . فقط در پایان جلسه ی بارش فکری میتوان به ارزیابی نظرات پرداخت یعنی زمانی که با استفاده از روشهای قراردادی، راه حلهایی یافت شده است.
چگونه میتوان از این ابزار استفاده کرد ؟
شما غالباً میتوانید با جمعبندی نظرات به بهترین نتایج برسید و با مدیریت دقیق این فرآیند و پیروی از قوانینی که در اینجا گفته میشود بهترین نتایج را به دست آورید. به این طریق افراد را مجبور خواهید کرد که بدون مزاحمت و حواس پرتی بر موضوع تمرکز کنند، به حداکثر ایدههایی که میتوانید به آنها برسید میرسید و احساس جالب داشتن یک گروه منسجم را خواهید داشت که پس از برگزاری موفقیتآمیز یک جلسهی بارش فکری حاصل خواهد شد !