راهکارهای موثر برای راه‌اندازی و توسعه کسب و کار خانگی(قسمت اول)

مشاغل و کسب و کار خانگی، آن دسته از فعالیت‌هایی است که توسط عضو یا اعضای خانواده در فضای مسکونی در قالب یک طرح کسب و کار بدون مزاحمت و ایجاد اخلال در آرامش واحدهای مسکونی همجوار شکل گرفته و منجر به تولید خدمت و یا محصولی قابل عرضه به بازار خارج از محیط مسکونی می شود.

امروزه کسب و کارهای خانگی به عنوان راهکاری مهم برای ایجاد اشتغال و درآمد در سراسر جهان محسوب می‌شوند. قابلیت انجام این نوع کسب و کار در «منزل» سبب ایجاد مزایای بسیاری برای شاغلین آن‌ها می‌شود، که از جمله می‌توان به ایجاد توازن بین مسئولیت خانوادگی زنان و اشتغال آنان، حذف هزینه‌های مربوط به خرید، رهن و اجاره کارگاه و ایاب و ذهاب، استفاده از نیروی کار سایر اعضای خانواده و ایجاد زمینه‌های کار خانوادگی، امکان انتقال تجارب از طریق آموزش غیررسمی به شیوه استاد شاگردی بین اعضاء خانواده اشاره نمود.

*اقدامات  مورد نیاز برای راه‌اندازی کسب و کار خانگی

 قدم اول: انتخاب نوع فعالیت 

بی‌شک عوامل متعددی در انتخاب نوع فعالیت کار جویان و کارآفرینان موثر است برخی از کارجویان براساس علایق خود و برخی نیز ممکن است با توجه به رشته تحصیلی و یا عوامل دیگری نوع کسب و کار خود را انتخاب نمایند.

حال سوال این است که کارجویان و داوطلبان فعالیت در بخش مشاغل چگونه نوع فعالیت خود را انتخاب نمایند؟

1- با مراجعه به لیست مشاغل خانگی در و سایت(http://www.mashaghelkhanegi.ir)ساماندهی مشاغل خانگی و تطبیق مهارت، تجربه و امکانات خود نسبت به انتخاب و نوع فعالیت اقدام نمائید.

2- با مراجعه به سایت ساماندهی مشاغل خانگی(  http://www.mashaghelkhanegi.ir/   ) پشتیبان مشاغل خانگی را شناسایی نموده و ضمن فراگیری مهارتهای مورد نیاز بصورت تحت پوشش یک پشتیبان فعالیت نماید.

3- برای انجام مشاوره و انتخاب کسب و کار مناسب به دستگاههای اجرائی همانند سازمان تعاون کار و رفاه اجتماعی، سازمان فنی و حرفه‌ای، سازمان صنایع دستی، بهزیستی و صندوق مهر اما رضا(ع) مراجعه و ضمن بهره‌گیری از نظرات کارشناسی دستگاههای فوق‌الذکر شغل مورد نظر خود را انتخاب نمایند.

قدم دوم: تهیه طرح کسب و کار (برنامه ریزی کسب و کار)

طرح کسب و کار سندی مکتوب است که جزئیات کسب و کار پیشنهادی را مشخص می‌کند. این سند باید ضمن تشریح موقعیت کنونی، نیازها، انتظارات و نتایج پیش بینی شده را شرح دهد و تمامی جوانب آن را ارزیابی کند.

طرح هم برای صاحب آن و هم برای حمایت کنندگان مالی آن، به دلایل زیر است:

1- مهم آن است که درباره هدف خود از کسب و کار و منابعی که برای آن نیاز دارد به دقت فکر کند. این موضوع در برآورد میزان سرمایه مورد نیاز، به وی کمک خواهد کرد.

2- بعید به نظر میرسد که تمامی کارجویان و کارآفرینان، برای راه اندازی آن سرمایه کافی داشته باشد. حمایت کنندگان مالی بانکها یا سرمایه گذاران ریسکی باید متقاعد شوند که سرمایه گذاری در  کسب و کار جدید، منطقی و درست است.

3- فرض بر این است که اگر کسب و کار ایده خوبی نداشته باشد، هم برای صاحب آن و هم برای حمایت کنندگان مالی آن، باید این موضوع را در مرحله برنامه‌ریزی و قبل از هدر رفتن مقدار زیادی از زمان و هزینه، شناسایی کنند.

اجزای طرح یک کسب و کار:

1- اهداف کلی

2- مشخصات مجری طرح و همکاران

3- تعریف و توصیف کسب و کار

4- تحلیل استراتژی بازار

5- تحلیل مالی

6- خلاصه

هدف طرح

وجود یک طرح کسب و کار رسمی، صرفنظر از اندازه کسب و کار آن، به همان اندازه که برای راه اندازی مهم است برای یک کسب و کار برقرار نیز مهم است.

این طرح چهار عمل اصلی را بصورت زیر انجام می دهد:

1- به مدیر یا کارآفرین کمک می کند که جوانب و پیشرفت پروژه یا کسب و کارش را مشخص، متمرکز و بررسی کنند.

2- یک چهارچوب منطقی و حساب شده ایجاد می کند تا در آن یک حرفه بتواند توسعه یابد و تدابیر مربوط به آن حرفه را در چند سال آینده دنبال می کند.

3- بعنوان ماخذ و مبنایی برای مذاکره با اشخاص ثالث مانند سهامداران، دفاتر نمایندگی، بانکها، سرمایه گذاران بکار می‌رود.

4- معیاری را برای سنجش وضعیت واقعی کسب و کار در برابر آنچه که باید باشد ارائه می دهد.

همانطور که دو شغل مثل هم وجود ندارد و بنابراین طرحهای کسب و کار مانند هم نیز وجود ندارد. از آنجائیکه، برخی موضوعات در طرح به یک طیفی از کسب و کارها مرتبط هستند بنابراین این امر مهم است که مفاد و مندرجات طرح ها با امور فردی متناسب باشد. با این حال، بیشتر طرح ها از یک ساختار آزموده شده و نظر عمومی بر روی (در مورد) آماده سازی طرحی که بطور وسیعی قابل اجراست متابعت می کنند.

طرح کسب و کار باید نگرشی واقع بین از پیش بینی ها و مقاصد بلند مدت داشته باشد. این دید و نگرش چهارچوبی را به وجود می آورد که طرح باید در آن فعالیت کند و نهایتاً یا موفق می شود یا شکست  می خورد. برای مدیران و یا کارآفرینانی که به دنبال حمایت خارجی هستند، آماده کردن یک طرح جامع، موقعیت را در افزایش بودجه ها یا تجهیز پشتیبان ضمانت نخواهد کرد. عدم وجود یک طرح منطقی، یقینا شکست را حتمی خواهد کرد. بنابراین لازم است کارجویان و داوطلبان کسب و کار خانگی نسبت به تهیه طرح کسب و کار اقدام تا ضمن اطمینان از سودآور بودن طرح انتخابی بتوانند نظر حامیان مالی و بانکها جلب نمایند.

قدم سوم: تأمین مالی طرح

شروع هر فعالیت اقتصادی در تمامی بخشهای اقتصادی فارغ از بزرگی و کوچکی فعالیت، مستلزم سرمایه گذاری است. هر سرمایه گذاری ابتدا نیازمند تأمین مالی از بدو سرمایه گذاری تا مرحله تثبیت است.

یکی از بزرگترین چالشهای کارآفرینان و شروع کنندگان کسب و کارهای خرد (خوداشتغالی و خانگی) برای راه اندازی کسب و کارشان کمبود منابع مالی است. برای تأمین نیازهای سرمایه‌ای است.

فرآیند به دست آوردن وجوه مورد نیاز ممکن است ماهها به طول انجامد و کارآفرینان را از حرفه خود منصرف کند.

از سوی دیگر، بدون تأمین مالی کافی کسب و کارهای نوپا هرگز به موفقیت نخواهند رسید. کمبود سرمایه گذاری عاملی مؤثر در شکست بسیاری از کسب و کارهاست. با این حال به دلیل نرخ بالای مرگ و میر کسب و کارهای کوچک جدید، مؤسسات مالی تمایل چندانی به قرض دادن وجوه یا سرمایه گذاری در آنها ندارد. فقدان سرمایه کافی، کسب و کار نوپا را با رها ساختن بر بنیان مالی ضعیف، مستعد شکست خواهد کرد.

کارآفرینان و متقاضیان مشاغل خرد و خانگی برای تأمین سرمایه جهت راه اندازی کسب و کار معمولاً از دو منبع زیر استفاده می کنند:

1- وجوه درونی: در سالهای اولیه راه اندازی هر فعالیت نوپا، کارآفرینان، خوداشتغالان از طریق وجوه درونی (پس انداز، فروش دارائیها، حسابهای دریافتی و …) تأمین کنند.

2- وجوه بیرونی: شامل وام، فروش سهام و …

اما به طور کلی برای تهیه سرمایه ابتدایی جهت راه اندازی یک کسب و کار به غیر از استفاده از منابع داخلی و یا وام منابع دیگری وجود دارند که عبارتند از:

1- سرمایه نزدیکان، دوستان و اقوام.

2- فرشتگان نجات کسب و کار.

3- تهیه کنندگان و مشتریان.

4- مؤسسات وام دهنده.

5- سرمایه گذاران مخاطره پذیر.

6- بانکهای تجاری.

7- مؤسسات مالی تخصصی.

8- عرضه سهام.

9- کمک های دولتی.

در سالیان اخیر با توجه به تصویب قانون حمایت و ساماندهی مشاغل خانگی دولت سیاستهای حمایتی خوبی را برای ایجاد و حمایت از مشاغل خانگی را اتخاذ نموده است. بطوریکه در سال 1390 شورایعالی اشتغال رقمی قریب به بیست هزار میلیارد ریال از منابع قرض الحسنه بانکها را در اختیار وزارت تعاون کار و امور اجتماعی،کمیته امداد امام خمینی (ره)، صندوق مهر امام رضا(ع)، سازمان بهزیستی و بنیاد شهید قرار داده تا برای حمایت از مشاغل خانگی بصورت وام قرض الحسنه به متقاضیان مربوطه پرداخت گردد.

قدم چهارم: تطبیق منزل با شغل انتخابی

اگر پاسخ شما به سوالات زیر مثبت است احتمالاً خانه شما برای فعالیت انتخابی مناسب است.

– کسب و کار من مزاحم همسایه‌ها نمی‌شود؟

– من سر و صدا بیش از حد و زباله تولید نمی‌کنم؟

– من به اندازه کافی فضا در اختیار دارم به طوری که از سر و صدا و عواملی که موجب حواس پرتی میشوند در امان هستم؟

– من تحولات و سفارشات آخر و یا دیروقت ندارم؟

– نیاز به استخدام افرادی خارج از افراد ساکن در خانه ندارم؟

– کسب و کارم به بیشتر از نیمی از مساحت خانه نیاز ندارد؟

– کسب و کارم بیشتر از اندازه مصرف خانگی به گاز، آب و برق نیاز نداشته و از جذابیت نمای منطقه نمی‌کاهد؟

قدم پنجم: برپائی یک فضای کاری جداگانه 

بهترین حالت این است که یک اتاق و با یک ساختمان جدا برای کسب و کارتان انتخاب کنید.

گاراژها و پارکینگها و انباریها می‌توانند فضای کار مناسبی باشند چنانچه مشتریان شما نیاز به یک ورودی جداگانه دارند بایستی با پارتیشن بندی تغییرات لازم را بعمل آورید.

قدم ششم: ایجاد تعادل شغل و زندگی خانوادگی

یک کسب‌وکار خانگی زندگی خانوادگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. خانواده شما باید با این قضیه که جایی که قبلاً فضای زندگی آنها بوده و اکنون به محل کسب‌وکار شما تبدیل شده کنار بیایند.

برای جلوگیری از مشکلات، فضای کار و ساعت کار را جدا کنید:

ساعت کاری خود را برنامه ریزی نمائید تا شما و دیگران بدانند که چه موقع مشغول کار هستید.

برای حفظ تمرکز خود، کار خود را از کارهای روزانه منزل جدا کنید.

یک فضای کار مجزا با ابزار و لوازم تحریر مخصوص به خود به شما کمک میکند تا سریعتر از حالت خانه به حالت کار در آید.

یک خط تلفن مجزا به شما کمک می‌کند تا مکالمات، زمان و هزینه های مکالمات خانگی و کاری را به صورت جدا کنترل کنید.

منبع: کتاب همه چیز درباره کسب و کارهای خانگی – رضا فریدون نژاد